Pro 17 | DutSVVA | STEP | Een droge bete , en rust daarbij, is beter , dan een huis vol van geslachte beesten met twist .

Proverbs 17

1 Een droge bete, en rust daarbij, is beter, dan een huis vol van geslachte beesten met twist. ^{▼▼ geslachte Hebreeuws, slachting. Het Hebreeuwse woord betekent wel meest beesten, die ter offerande geslacht worden, maar het betekent ook die ter spijs en ter maaltijd bereid zijn; gelijk hier en Gen 31:54 . Zie de aantekening aldaar.
,} ^{▼▼ met twist Hebreeuws, van den twist; dat is waar twist bij is.} 2 Een verstandig knecht zal heersen over een zoon, die beschaamd maakt, en in het midden der broederen zal hij erfenis delen. ^{▼▼ die beschaamd Vergelijk boven Pro 10:5 .
,} ^{▼▼ in het midden De zin is dat hij onder de broeders van den beschaamden zoon ook een deel van het erfdeel wegdragen zal. Anderen verstaan dat hij als gouverneur zal zijn van de kinderen en van zulk aanzien, dat hem ook het beleid hunner goederen, en vervolgens het bedelen hunner erfenissen, zal toevertrouwd worden.} 3 De smeltkroes is voor het zilver, en de oven voor het goud; maar de Heere proeft de harten. ^{▼▼ smeltkroes Versta, een vat, waarin het zilver gesmolten en gezuiverd wordt; alzo onder Pro 27:21 .
,} ^{▼▼ oven Te weten, waarin zilver, tin, koper, enz., gesmolten en gezuiverd wordt. Zie Eze 22:18-20 , enz.
,} ^{▼▼ de HEERE Versta, de Heere alleen. De mensen kunnen wel, door hun kunst, goud en zilver beproeven om te weten of het goed of kwaad is, maar het hart van den mens kan niemand doorgronden dan God.} 4 De boosdoener merkt op de ongerechtige lip; een leugenaar neigt het oor tot de verkeerde tong. ^{▼▼ boosdoener Dat is, die zijnen naaste kwaaddoet of genegen is kwaad te doen.
,} ^{▼▼ op de ongerechtige Hebreeuws, lip der ongerechtigheid; te weten, die te kennen geeft hoe men ongerechtigheid bedrijven en zijnen naaste leed kan doen.
,} ^{▼▼ leugenaar Hebreeuws, valsheid of leugen; dat is die met valsheid of leugen omgaat. Zie Job 35:13 .
,} ^{▼▼ verkeerde tong Hebreeuws, de tong der verkeerdheden; dat is die verkeerdheden spreekt. Zie boven Pro 2:12 . Anders: horende de leugens op de verkeerde tong.} 5 Die den arme bespot, smaadt deszelfs Maker; die zich verblijdt in het verderf, zal niet onschuldig zijn. ^{▼▼ bespot, Te weten, met gebaren, woorden of daden. Vergelijk boven Pro 14:31 .
,} ^{▼▼ smaadt Dat is, onteert God, die den arme niet alleen geschapen heeft, maar ook door de armoede bezoekt en oefent.
,} ^{▼▼ verderf, Te weten, zijns naasten. Zie onder Pro 24:17 .
,} ^{▼▼ onschuldig zijn Dat is, ongestraft blijven. Zie 1Ki 2:9 .} 6 De kroon de ouden zijn de kindskinderen, en der kinderen sieraad zijn hun vaderen. ^{▼▼ kroon Dat is, sieraad. Zie boven Pro 12:4 .
,} ^{▼▼ kindskinderen, Te weten, die wijs en vroom zijn; in welken de ouden genieten Gods zegen, van welken zie Psa 127:3 , en Psa 128:3 .
,} ^{▼▼ zijn hun vaderen Want het is heerlijk uit eerlijke ouders te zijn.} 7 Een voortreffelijke lip past een dwaze niet, veelmin een prins een leugenachtige lip. ^{▼▼ voortreffelijke Hebreeuws, een lip der voortreffelijkheid, of uitnemendheid; dat is een voortreffelijke rede, handelende van uitnemende dingen, als van wijsheid en deugdzaamheid. Alzo is in het volgende, Hebreeuws, een lip der valsheid, een valse rede.
,} ^{▼▼ dwaas Dat is, een kwaden zot, die van alle wijsheid, eer en deugd vervallen is. Zie 1Sa 25:25 .} 8 Het geschenk is in de ogen zijner heren een aangenaam gesteente; waarhenen het zich zal wenden, zal het wel gedijen. ^{▼▼ heren Dat is, die genegen zijn dat te ontvangen, of die het alrede ontvangen hebben en nu bezitten. Zie van dit woord Gen 14:13 .
,} ^{▼▼ een aangenaam Hebreeuws, gesteente der aangenaamheid; dat is, als een aangenaam edelgesteente, of als parelen, welke om hare schoonheid en kostelijkheid zeer lieftallig plegen te zijn.
,} ^{▼▼ het zich Te weten, het geschenk door het beleid en aanbieden des schenkers. Anders: waarheen hij, te weten de schenker of eigenaar, zich zal wenden, zal hij voorspoed hebben.
,} ^{▼▼ zal het wel Dat is, het zal wat uitrichten bij dengene, die het ontvangt, tot voordeel desgenen, die het geeft. Salomo spreekt niet van hetgeen men doen moet, maar van hetgeen pleegt te geschieden.} 9 Die de overtreding toedekt, zoekt liefde; maar die de zaak weder ophaalt, scheidt den voornaamsten vriend. ^{▼▼ overtreding Te weten, die tegen hem door zijnen naaste begaan is. Vergelijk boven Pro 10:12 .
,} ^{▼▼ toedekt, Te wetne, door die te vergeten en te vergeven.
,} ^{▼▼ zoekt liefde; Dat is, poogt de liefde, door welke hij van zijnen vriend bemind wordt, te voeden en te onderhouden.
,} ^{▼▼ zaak Of, het woord, te weten der overtreding.
,} ^{▼▼ den voornaamsten Zie boven Pro 16:28 .} 10 De bestraffing gaat dieper in den verstandige, dan den zot honderdmaal te slaan. ^{▼▼ te slaan Te weten om hem tot verbetering te brengen.} 11 Zekerlijk, de wederspannige zoekt het kwaad; maar een wrede bode zal tegen hem gezonden worden. ^{▼▼ Zekerlijk, Of, de wederspannige zoekt alleenlijk het kwaad; Hebreeuws, de wederspannigheid; dat is, die zeer wederspannig is. Zie Job 35:13 . Alzo boven vs.4, valsheid voor valsaard. Versta, degenen, die wederspannig is tegen God en die over hem gesteld zijn. Anders: de kwade zoekt alleen, of zekerlijk, wederspannigheid.
,} ^{▼▼ kwaad; Te weten dat hij zijnen naaste aandoet en voornamelijk den vrome.
,} ^{▼▼ wrede Te weten, de Satan, of enige zware plaag, die God als zijne scherprechters gebruikt.
,} ^{▼▼ gezonden Namelijk van God.} 12 Dat een beer, die van jongen beroofd is, een man tegemoet kome, maar niet een zot in zijn dwaasheid. ^{▼▼ Dat een beer, De zin is, dat het minder gevaar is een beer te ontmoeten in zijn woedende wreedheid dan een zot, enz.
,} ^{▼▼ in zijn dwaasheid Dat is, als hij door zijne dwaasheid tot alle onredelijke en razende driften gedreven wordt.} 13 Die kwaad voor goed vergeldt, het kwaad zal van zijn huis niet wijken . ^{▼▼ kwaad zal Te weten, der straf. Zie Gen 19:19 .
,} ^{▼▼ huis Dat is van zijn huisgezin. Zie Gen 7:1 . Of van zijn geslacht en nakomelingen; te weten, die zijne zonden navolgen. Zie 1Ki 14:10 .} 14 Het begin des krakeels is gelijk een, die het water opening geeft; daarom verlaat den twist, eer hij zich vermengt. ^{▼▼ Het begin Dat is die het krakeel of geschil begint.
,} ^{▼▼ die het water Dat is die het water inlaat, door de sluis te openen of den dam te breken, waarmede het wederhouden wordt. Want deze opening en breuk blijvende, is er geen houden aan den loop des waters; ja deszelfs doorgang wordt hoe langer zo ruimer.
,} ^{▼▼ hij zich Te weten, de twist.
,} ^{▼▼ vermengt Of, vermengd worde; te weten, onder velen, die daarin getrokken en mede gemoeid worden. Of eer gij u daarin mengt.} 15 Wie den goddeloze rechtvaardigt, en den rechtvaardige verdoemt, zijn den Heere een gruwel, ja, die beiden. ^{▼▼ rechtvaardigt, Dat is, vrijspreekt en rechtvaardig verklaart. Zie Gen 44:16 , en Deu 25:1 .
,} ^{▼▼ verdoemt, Dat is, onrechtvaardig, schuldig en strafwaardig verklaart; zie Deu 25:1 .
,} ^{▼▼ ja, Dat is, de een zowel als de ander, beiden geleidelijk. Zie dezelfde manier van spreken onder Pro 20:10 , Pro 20:12 .} 16 Waarom toch zou in de hand des zots het koopgeld zijn, om wijsheid te kopen, dewijl hij geen verstand heeft? ^{▼▼ het koopgeld Dat is, de rijkdom en middelen om kunsten en wetenschappen te leren.
,} ^{▼▼ te kopen, Te weten, gelijk andere dingen, die voor geld of waar altijd kunnen gekregen worden; even alsof de wijsheid en geleerdheid in alle manieren ook zodanig waren, en van een ieder, zelfs van de zotten, ook alzo te verkrijgen waren.
,} ^{▼▼ verstand Hebreeuws, hart; dat is verstand. Zie Job 9:4 . Hij spreekt van het verstand, waardoor men bekwaam is om de wijsheid ernstig te begeren, grondig te begrijpen en stichtelijk te gebruiken.} 17 Een vriend heeft te aller tijd lief; en een broeder wordt in de benauwdheid geboren. ^{▼▼ Een vriend Te weten, die een oprecht vriend is, dat is die weldadigheid en trouw aan zijnen vriend doet, Gen 24:49 , en die waarheid en vrede liefheeft; Zec 8:19 .
,} ^{▼▼ te aller tijd Niet alleen in voorspoed, maar ook in tegenspoed.
,} ^{▼▼ een broeder Dat is, die ware broederlijke liefde bewijst om zijnen vriend uit den nood te helpen, of immers daarin enige verlichting hem naar zijn vermogen toe te brengen.
,} ^{▼▼ geboren Dat is, door Gods voorzienigheid toegeschikt en tevoorschijn gebracht, alzo dat in de benauwdheid geopenbaard wordt wie een rechte broeder is. Anders: een broeder is tegen de benauwdheid geboren; te weten, om in dezelfde bij te staan, of en hij [te weten, een vriend] wordt een broeder in de benauwdheid geboren.} 18 Een verstandeloos mens klapt in de hand, zich borg stellende bij zijn naaste. ^{▼▼ klapt Zie boven Pro 6:1 .
,} ^{▼▼ zich borg Of, borgtocht belovende.
,} ^{▼▼ bij zijn Hebreeuws, voor het aangezicht; dat is, in de tegenwoordigheid; anders: voor.
,} ^{▼▼ naaste Versta, den schuldheer, tot wiens verzekering de borg zich tot de betaling verbindt. Anderen verstaan den schuldenaar, voor wien de borgtocht geschiedt.} 19 Die het gekijf liefheeft, heeft de overtreding lief; die zijn deur verhoogt, zoekt verbreking. ^{▼▼ Die het gekijf De reden is, omdat de kijving een oorsprong is van vele zonden, die de twistgierige met zijn doen schijnt lief te hebben.
,} ^{▼▼ zijn deur Te weten, de deur van zijn gebouw, die hij hoog opgetrokken heeft. Het is te verstaan als een algemeen spreekwoord van degenen, die zich boven hun staat uitsteken. Want gelijk een huis zeer hoog opgebouwd zijnde, dikwijls den val onderworpen is, alzo zal een mens, die zich verheft boven zijn staat en zijnen naaste veracht, dien hij door twisten zoekt te verdrukken, zeer dikwijls tot een schrikkelijken val komen.
,} ^{▼▼ zoekt Zie boven Pro 8:36 .
,} ^{▼▼ verbreking Dat is, schade en verderf. Alzo boven Pro 16:18 .} 20 Wie verdraaid is van hart, zal het goede niet vinden; en die verkeerd is met zijn tong, zal in het kwaad vallen. ^{▼▼ verdraaid Of, verkeerd. Zie boven Pro 6:14 .
,} ^{▼▼ het goede Vergelijk boven Pro 16:20 en de aantekening.
,} ^{▼▼ verkeerd Zie boven Pro 2:12 .} 21 Wie een zot genereert, die zal hem tot droefheid zijn; en de vader des dwazen zal zich niet verblijden. ^{▼▼ een zot Dat is, die een zot mettertijd worden zal.
,} ^{▼▼ dwazen Zie van dit woord boven vs.7.} 22 Een blij hart zal een medicijn goed maken; maar een verslagen geest zal het gebeente verdrogen. ^{▼▼ goed maken; Dat is, krachtig, dat zij het lichaam deugd doet. Vergelijk de manier van spreken met Pro 15:2 . Anders: zal goeddoen [als] een medicijn; te weten, het lichaam, om dat in goede gezondheid te onderhouden. Of, maakt goede medicijn; te weten die het lichaam doet welvaren.
,} ^{▼▼ gebeente Dat is, de inwendigste leden en de krachten van het lichaam. Zie Job 7:15 .} 23 De goddeloze zal het geschenk uit den schoot nemen, om de paden des rechts te buigen. ^{▼▼ den schoot Te weten desgenen, die het aanbiedt; dat is, zal het heimelijk en in het verborgen nemen; want niemand is gaarne bekend voor een, die het recht buigt. Vergelijk boven Pro 16:33 .
,} ^{▼▼ om Vergelijk onder Pro 18:5 , en Pro 21:14 ; Isa 10:2 ; Amo 5:12 .
,} ^{▼▼ de paden Dat is, de rechte manier van doen, die in het gericht moet gevolgd worden, te verkeren. Vergelijk Exo 23:2 .} 24 In het aangezicht des verstandigen is wijsheid; maar de ogen des zots zijn in het einde der aarde. ^{▼▼ In het aangezicht Dat is, de wijsheid ziet den verstandige als de ogen uit; te weten, als men acht neemt op de gestadigheid zijner ogen, de manierlijkheid van zijn wezen en schaamachtigheid van zijn gelaat. Anderen verstaan dit alzo, dat de wijsheid den verstandigen altijd bij de hand is en niet ver te zoeken; of dat zij die altijd voor ogen hebben om zich naar die te voegen; Ecc 2:14 .
,} ^{▼▼ de ogen Dat is, het gezicht van den zot zweeft en dwaalt herwaarts en derwaarts naar alle hoeken. De vliegende ogen zijn een teken van de ijdelheid en ongestadigheid van het gemoed. Anders: de zot ziet overal om wijsheid te vinden, maar tevergeefs, boven Pro 14:6 .} 25 Een zotte zoon is een verdriet voor zijn vader, en bittere droefheid voor degene, die hem gebaard heeft. ^{▼▼ bittere Hebreeuws, bitterheid; dat is, een oorzaak der droefheid, die hun hart zeer bitter smaakt. Zie 2Ki 4:27 .} 26 Het is niet goed, den rechtvaardige ook te doen boeten, dat de prinsen iemand slaan zouden om hetgeen recht is. ^{▼▼ niet goed, Dat is, zeer kwaad, onbehoorlijk en niet deugende, alzo onder Pro 18:5 ; idem Pro 19:2 , en Pro 20:23 ; alzo niet kwaad wordt gezegd voor hetgeen goed is; onder Pro 31:12 .
,} ^{▼▼ rechtvaardige Dat is, die geen schuld heeft.
,} ^{▼▼ ook te doen boeten, Dat is, niet alleen de bozen, maar ook de vromen; of: het is niet goed den rechtvaardigen boete op te leggen, veel minder ten onrechte aan het lijf te straffen.
,} ^{▼▼ om hetgeen Of, boven, of tegen het recht.} 27 Wie wetenschap weet, houdt zijn woorden in; en een man van verstand is kostelijk van geest. ^{▼▼ wetenschap Dat is, goed en vast verstand heeft.
,} ^{▼▼ kostelijk Dat is, dierbaar en spaarzaam van gemoed, niet lichtvaardig en onbedacht uitstrooiende al hetgeen hij weet en in of op zijn hart heeft. Anders: is koel van geest, of koelzinnig; dat is, vrij van driften of beroeringen en traag in het spreken. Zie van het woord geest in dezen zin genomen 2Ki 19:7 , en onder Pro 29:11 ; zie de aantekening.} 28 Een dwaas zelfs, die zwijgt, zal wijs geacht worden, en die zijn lippen toesluit, verstandig.